Khmer?
From 1975 to 1979 - through execution, starvation, disease and forced labor -
the Khmer Rouge systematically killed an estimated two million
Cambodians, almost a quarter of the country's population.
Uit "First they killed my Father" van Loung Ung, 2000.
Khmer Rouge.
Khmer ... Rode Khmer ... Pol Pot ... Killing Fields ... Cambodja ...
Is het woord "Khmer" nog altijd "besmet" door de volkerenmoord in Cambodja, nu zo'n veertig jaar geleden? Associëren we het nog altijd - onterecht zoals zal blijken - met Pol Pot en konsoorten van de "Khmer Rouge"? De door hen uitgevoerde genocide voltrok zich in drie jaar, acht maanden en twintig dagen tijd, een getal wat elke Cambodjaan uit het hoofd heeft geleerd. Onbegrijpelijk dat zo'n massa-uitroeiing kon gebeuren in een land dat dit jaar - 2016 - door de "Rough Guide" is uitgeroepen tot vriendelijkste land ter wereld! Een morele "must" tijdens een Cambodja-reis zal dus een bezoek aan de "Khmer Rouge Killing Fields" zijn. Maar verder verdienen ze geen enkele naamsvermelding meer in deze blog!
Verder weet ik niet of het wel een goed idee is om "First they killed my Father" te lezen als voorbereiding op een Cambodja-reis (maar Cambodjaanse literatuur is zo goed als onbestaande). Ben nu bang dat ik elke Cambodjaan van 50 of ouder ga zien als ofwel slachtoffer ofwel ex-soldaat/beul ofwel als een van de "base people", landbouwers die nooit hun dorp hadden verlaten en dus "puur" waren en het toch nog relatief goed hadden onder het schrikbewind, of ... er van profiteerden! Of zijn er maar weinig 50-plussers in Cambodja?1
Waarom dan Cambodja bezoeken?
- Gefascineerd door Angkor Wat.
- Enthousiast geworden door de verhalen van Maaike, een ervaren rugzaktoeriste (hoewel we nu niet precies low-budget reizen).
- En nieuwsgierig om kennis te maken met een land wat, tijdens onze jeugd, voortdurend in het nieuws was ... oorlog in Vietnam, Amerikaanse bombardementen, Kissinger, Nixon, Vietcong infiltratie, Norodom Sihanouk ...
Khmer.
"Khmer" betekent veel meer dan ... dat van die rooie ...
"Khmer" is een taal, ogenschijnlijk gemakkelijk, zonder lidwoorden en zonder enige werkwoordsvervoeging! Maar ... met 33 medeklinkers en 26 klinkers, verwant aan het Sanskriet en met voor Westerlingen zo goed als onuitspreekbare klanken. Enkele woorden:
Thom = grootPhnom = berg, heuvel; Phnom Penh (hoofdstad=de heuvel van Penh)2
Tonlé = rivier; Tonlé Thom = grote rivier (=de Mekong rivier);
Sap = meer; Tonlé Sap = meer op de rivier (het grootste zoetwatermeer van Zuid-Oost Azië in het centrum van Cambodja)
Wat = tempel; Angkor Wat = tempel van Angkor; en Angkor is Sanskriet voor "stad", dus eigenlijk betekent Angkor Wat, stadstempel!
"Khmer" is ook de naam van een volk: de overgrote meerderheid van de 15 miljoen inwoners van Cambodja is Khmer. Een volk dat door reisgidsen wordt beschreven als "buitengewoon vriendelijke mensen" of "merkbaar hoop uitstralend".
En "Khmer" is vooral de naam van een rijk dat zich, naast het huidige Cambodja, ook uitstrekte over grote delen van wat nu Thailand, Laos en Vietnam is. Bloeiperiode: van de 802 tot 1431. Meest beroemde overblijfselen: het uitgestrekte tempelcomplex van Angkor Wat. Eeuwen vergeten, door de Franse ontdekkingsreiziger Henri Mouhot herontdekt in 1860 en nu nog altijd op vele plaatsen overwoekerd door de jungle. Moderne lucht/laser fotografie bewijst trouwens het bestaan van meer verborgen ruïnes in de onmiddellijke omgeving.
De reisroute.
Cambodja is zes keer groter dan België. En we hebben maar zeventien dagen min twee reisdagen, van 10 tot 27 november 2016. Op die tijd zie je NIET heel Cambodja, zeker niet als je "traag" wil reizen en niet alles op een drafje afhaspelen. Beperken dus tot het westen (Angkor Wat en Battambang), het midden (Phnom Penh) en het zuiden (Sihanoukville en Kep).
We starten, na een lange Zaventem-Bangkok vliegreis en een aansluitende, korte vlucht, in Siem Reap, de toegangspoort tot Angkor. Maar wat een naam voor een stadje: Siem Reap betekent in het Khmer letterlijk "Siam (=Thailand) verslagen". Terugkeer vanuit de hoofdstad Phnom Penh, opnieuw via Bangkok ... Maar dat is voor veel later.
Van de ene plek naar de andere reizen ... dat zullen we verder met wat improvisatie ter plaatse regelen.
Maar in elk geval, de verblijfplaatsen liggen vast:
- Angkor Rural Boutique Resort: in Chrey, een klein dorpje dicht bij Seam Reap. Vijf nachten. Tijd genoeg om met een drie-dagen-pas het Angkor Wat tempelcomplex te bezoeken. Per taxi, of tuk-tuk, of per fiets? Een tocht in een ossenkar langs rijstvelden is inbegrepen in het verblijf.
- Battambang Resort: twee nachten in Wat Ko, opnieuw een klein dorpje op het platteland, dicht bij de 2de grootste stad van Cambodja. Zeker stadswandeling doen om de oud-Franse koloniale gebouwen te bewonderen en verder ... Omgeving verkennen? Circus/dansvoorstelling?
- White Mansion Boutique hotel in Phnom Pen voor drie nachten. Dat zou moeten tijd genoeg zijn om het koninklijk paleis met de Zilveren Pagode te bezoeken; het Nationaal Museum te zien; te wandelen langs de Frans uitziende oever van de Tonlé Sap rivier; "Killing Fields" te doen. Volgens reisgidsen kun je in Phnom Penh ook lekker, zefs Westers, eten ... Moeten we uitproberen!
- Op 8 km van het centrum van Sihanoukville, aan het strand van de Golf van Thailand in het zuiden van Cambodja, ligt Ren Resort waar we 2 nachten verblijven. Hopelijk genoeg tijd om het Ream National Park te bezoeken met zijn mangrove bossen en pittoreske vissersdorpjes.
- De beste krab van Zuidoost-Azië, vers uit de oceaan, vind je in Kep (van het Franse "cap", kaap). Uittesten? In de jaren zeventig van de vorige eeuw werd hier zwaar gevochten. Je kan er nog altijd de zwartgeblakerde ruïnes van vroegere chique sjieke villa's langs het strand zien. We verblijven voor 3 nachten in het Knai Bang Chatt resort.
- En ten slotte, op 26 november, naar Phnom Penh International Airport voor de terugvlucht - Thai Airways, via Bangkok - naar huis.
De Sarus kraanvogel (Grus Antigone).
Deze blog zou zijn naam geen eer aan doen moest er geen research zijn gebeurd naar het voorkomen van kraanvogels in Cambodja. En inderdaad: hier huist de "Sarus crane", de grootste van alle vliegende vogels: 1m80 van kop tot teen! Anders dan alle andere kraanvogels is hij sedentair, geen trekvogel, geen reiziger! En ook weer in tegenstelling tot zijn andersoortige neven en nichten is deze kerel niet schuw, niet echt bang van mensen. Grijs met vuurrode kop. Maar helaas inmiddels wel een bedreigde soort. Hopelijk krijgen we hem te zien. En als hij dan ook nog een keer zou willen poseren voor ons?
Cambodja is het enige land ter wereld met de afbeelding van een gebouw (Angkor Wat) op de nationale vlag.
Hier op deze webstek, vanaf 10 november, het vervolg ...
1 Ook Hun Sen (65), de huidige (sinds 1985!) eerste minister is een ex-Khmer Rouge. Hij viel echter "tijdig" in ongenade, vluchtte naar Vietnam en kon na de ineenstorting van het regime van Pol Pot terugkeren.↩
2 Legende: de stad is gesticht door ene mevrouw Penh die 5 boeddhabeeldjes vond en op een heuvel (Phnom) een tempel oprichtte.↩