Mkhaya.

4 november 2019.

In het zand rond ons huis in Bhubesi verschijnen voortdurend mooi ronde putjes. Het werk van de “ant lion”, een insect dat zich ingraaft onder het diepste punt van zijn put. Zodra een mier of ander klein grut in het putje belandt, is het verloren: het geraakt niet meer uit de put en wordt door de ant lion naar beneden getrokken en opgepeuzeld.

Maar we hebben geen tijd meer voor ant lions. ‘t Is 7 uur s’morgens. We moeten naar onze volgende eSwatini bestemming: natuurpark Mkhaya, een kleine twee uur rijden.

Wegenwerken.

Op de weg buiten Hlane steekt een troep bavianen de weg over. Gevaarlijk! Een ander gevaar, naast de kuilen en verkeersdrempels zijn de koeien, op en langs de weg. ‘t Zijn afstammelingen van het Nguni-vee van de bantoes. En ook geiten willen wel eens de weg oversteken.

We belanden in wegwerkzaamheden. Of beter gezegd: de weg is over de hele breedte en een afstand van 60 km volledig opgebroken. We rijden aan maximaal 50 km per uur over grintwegen, af en toe uitwijkend voor vrachtverkeer of werfverkeer. Grote grinteffenaars en rotsverbrijzelaars produceren witte of rode stofwolken. Een water sproeiwagen rijdt ons op rechts tegemoet. Smalle strook weg, we stoppen. De sproeiwagen komt op onze hoogte en ... stopt. De chauffeur draait zijn raampje naar beneden. Ik ook. “Hello sir, how,are you today?” Zegt hij lachend, half uit zijn raampje hangend. “Fine, thank you. And how are you today?” In eSwatini moet je uitgebreid tijd nemen om te groeten. Dan vraagt de chauffeur: “Does your car need a shower?” Hij lacht, ik ook. Vensters dicht en ... de sproeier rijdt tot achter onze auto en geeft ons de volle laag. Alsof we in een zware plensbui zitten. Met propere auto en al toeterend en wuivend rijden we verder. Leuke mensen, die Swati.

Mkhaya.

We moeten om 10 uur bij een bepaalde stopplaats zijn. Daar zou iemand ons oppikken en begeleiden naar Mkhaya? De stopplaats is allerminst aantrekkelijk: vuile, slonzige omgeving, één “winkel” voor “groceries”. We zijn een half uur te vroeg, dus even de tandeloze winkeleigenaar interpelleren. Die staat voor zijn winkel maar kijkt wat schuchter of bevreesd. Al gauw blijkt dat hij geen woord Engels spreekt. Met gebaren maak ik hem duidelijk dat ik een foto van zijn winkel wil. Dat is goed. Prompt gaat hij in een officiële houding staan en kijkt zeer ernstig. Ik toon hem de foto: geen emotie. Nog een foto, dichterbij. Geen emotie als hij zichzelf ziet op het display van het fototoestel. Ik geef hem royaal 5 Emalangeni (30 Eurocent) waar hij toch blij mee lijkt te zijn.

Er staan nog 2 andere auto’s te wachten: een Nederlands koppel en twee studentes (Canada en eSwatini). Uit een aardeweg duikt plots een Mkhaya-ranger op een motorfiets op: Sibu (eigenlijk een veel langere naam die ik helaas niet heb onthouden). Of we hem willen volgen, de wildernis in. Een kwartiertje verder komen we bij een groot gebouw waar we een welkomstdrankje krijgen en de auto’s achterlaten. We stappen over in een open (geen dak) safari-kar. En onze eerste “game drive” gaat van start.

Witte neushoorns.

Mkhaya is een veel opener park dan Hlane met ook veel meer vijvers en waterholes. Aan de eerste van zo’n poelen is het al prijs: een witte neushoorn ligt half in de modder met naast haar een kalfje dat geluid maakt als van een miauwende kat. Een hamerkop vogel overschouwt het toneel. Swati’s noemen deze vogel ook de sjamaan-vogel. Zij geloven dat een hamerkop bij je huis ongeluk brengt: ongetwijfeld is die hamerkop gestuurd door een sjamaan om iets kleins van je persoonlijke voorwerpen te stelen. Daar past de sjamaan dan voodoo op toe. “It is what we believe”, zegt de gids lakoniek. De poelen, vijvers en meertjes met neushoorns - allemaal “witte”, zelfs als ze zwart zien van de modder, zijn bijna niet te tellen. Maar toch hebben we het gedaan: 18 stuks in totaal. Hier en daar een kanjer van een krokodil. Ook nog opmerkelijk: een varaan!

Af en toe zien we twee rangers te voet - steeds één zwaar bewapend. Er wordt gefluisterd dat eSwatini een “shoot to kill” politiek heeft tegenover stropers. Aan de ingang van Mkhaya staat een rek vol met vallen en ijzerdraad van stropers die hier ooit uit het park zijn gehaald.

Iets voor één eindigt de drive bij de centrale lapa en de “huisjes”. Dat laatste is een groot woord voor open rondavels: dak op palen met hier en daar - voor toilet en douche - halve muurtjes; geen electriciteit. Hier slapen we vannacht. Tussen de 12 ver verspreide rondavels dwalen guinea fowl en nyala rond, blijkbaar gewoon aan menselijke aanwezigheid.

Zwarte neushoorn.

Bij de lunch - geen self-catering meer - ontdek ik het eerste product waar de naam eSwatini op staat: “Black Mamba sauce” in twee versies: hot en extremely hot.

Na de lunch wat rusttijd ... die we gebruiken om aan Kirky’s schuilhut, een modderpoel te observeren. Opmerkelijk: Betty spot een paar kleurrijke, gekuifde vogeltjes, waarschijnlijk bulbuls.

Onze tweede “game drive” start om 16:00 uur. Deze keer zien we - weliswaar in de verte - een tsessebe. Tsessebe betekent snelheid. Dit is dan ook de snelste onder de antilopen, mooi met enigszins hartvormige horens. Dan plots ... de zeldzame, schuwe en agressieve zwarte neushoorn. Witte neushoorns zijn grazers, hebben een wijde onderlip - vandaar de naam “wit”, slechte Engelse vertaling van het Afrikaans “weide renoster” - wegen 2,5 ton en zijn redelijk sociaal. De zwarte neushoorn is een bladeren- en struikeneter, heeft een gepunte onderlip, weegt 1,5 ton en leeft solitair. Deze kerel laat wild zijn agressiviteit blijken. Vanop 50 meter afstand voert hij plots een (schijn?) aanval uit op de safariwagen. De gids - chauffeur wil snel in achteruit schakelen, lukt hem eerst niet, dan toch en snel achteruit. Oef, ‘t was maar een schijnaanval. Maar wat een agressieve neushoorn! Nu zien we dat zijn 40 cm lange hoorn bovenaan helemaal vlak is, niet in een punt eindigt. Ooit is zijn hoorn preventief afgezaagd als bescherming tegen stropen. Maar die hoorn groeit dus terug aan.

Nog een klein duikertje (common grey duiker) - één van de kleinste antilopen - spotten en dan terug naar het basiskamp voor avondmaal.

Mswati III.

Bij het zwakke schijnsel van petroleumlampen verwelkomt het vrouwelijk personeel ons in wat waarschijnlijk (?) nationale klederdracht is. Gedrapeerd in een soort kleurrijke sari met de beeltenis van koning Mswati III prominent op voor- en achterkant. Aan de lapa brandt een groot vuur. Regelmatig schept iemand er houtskool uit om te “braaien” (BBQ). Trommels worden bij het vuur gelegd. Om op te warmen?

Na de braai voert het personeel - alleen de vrouwen - traditionele dansen op rond het vuur. Ze zingen en worden begeleid door het ritme van de trommels en ... een fluitje. Raar om het gezicht van Mswati III op zeven danseressen te zien rondwervelen.

Bij het schijnsel van peroleumlampen stappen we de nacht in ... naar onze rondavel. Eerst een 2 cm grote kever uit de wasbak vissen. Dan slapen ... douchen doen we morgen vroeg wel.