Toermalijn.

02/11/2018

“Ik heb een steen verlegd, in een rivier op aarde ...”

Bram Vermeulen

Voor onze tweede dag in Antsirabe heeft “Just in Madagascar” een bezoek aan de Ibity-mijn gepland. Ik weet niet goed wat ik daarbij mag verwachten. Het is in elk geval een mijn waar edelstenen en half-edelstenen worden gedolven, vooral Toermalijn. We zien wel.

Justin pikt een “mandataire” van de mijn op, een vriend van zijn schoonbroer. Die zal ons begeleiden bij ons “mijn-bezoek”. Het dorpje Ibity ligt op 28 km van Antsirabe maar met de toestand van de wegen hier, is dat 1u15 rijden. Het landschap fascineert: bergen, grotendeels kaal, deels in terrassen bewerkt; grote scheuren in de hellingen leggen de rode aarde bloot: erosie! Bij het binnenrijden van Ibity stoppen we voor een slagboom: gemeentebelasting (10.000 Ar) te betalen. De “mandataire” eist een factuur. Oh, dat waren ze vergeten ... als we aandringen ... waar is de pen? de mandataire geeft ze zijn eigen pen en met enige moeite wordt een groezelig officieel document ingevuld. We kunnen verder.

De weg is nu zelfs voor een 4x4 te moeilijk geworden. Betty en ik stappen samen met de mandataire verder. Justin zal hier op ons wachten. We moeten dalen, vermoedelijk zo een 300 meter. Het weer is aangenaam: 25 tot 30° en ‘t is voortdurend bergaf. Eens beneden loopt de weg verschillende keren door de rivier die voortdurend kronkelt en meandert. Dat wordt over stenen laveren al dan niet met behulp van de “mandataire” die op teenslippers door het water stapt. Soms moeten we stenen in de rivier verleggen en een artificiële oversteekplaats bouwen. 

We passeren een gehuchtje met een nooit afgewerkte kerk, annex school.

Dan plots, na 5 km stappen zijn we er: de mijn! Niets speciaals te zien, geen machines, geen bedrijfsgebouwen, alleen bergjes rode en witte aarde. Wat had ik mij voorgesteld? Hier zijn putten in de grond, 1meter breed en tot 20 meter diep. Met een katrol wordt daaruit grond naar boven gehaald. Daar beneden is zowaar iemand in de smalle schacht aan het graven. De opgehaalde aarde wordt door vrouwen en kinderen met de hand nauwkeurig onderzocht. Ze zoeken toermalijn of andere edelstenen! Beneden worden in alle richtingen horizontale tunnels gegraven (met een schopje!) in de hoop ooit DE ader te vinden.

De “mandataire” wordt een zakje stenen aangeboden. Onbewogen keurt hij de stenen, nauwlettend in de ogen gehouden door de delvers. De meeste stenen zijn toermalijn. Nee, niet goed genoeg, niet geïnteresseerd. Hij koopt alleen maar de “haut de gamme” stenen. Nu snap ik zijn titel: hij is gemandateerd om voor de mijn stenen te kopen. Alle delvers weten hier dat de “mandataire” de eerste keus moet hebben. Wat gebeurt er dan met de vele mindere stenen, degene die hij niet koopt? Die kunnen op de wekelijkse maandagmarkt van Ibity verkocht worden aan Indiërs, Indonesiërs, Sri Lankanen of simpelweg toeristen. Of op de zaterdagse edelstenenmarkt in Antsirabe. 

Haveloze delvers klampen ook ons aan met toermalijn-stenen, kwartskristallen of andere edel(?)stenen. Wat een toestanden ... 

De “speciale” stenen kan je hier zo oprapen: mijn vondst bekijkt de “mandataire” met ingehouden minachting: een steen van zwarte toermalijn en een kwartskristal. Niets waard, maar ik vind ze toch leuk.

De terugtocht is zwaar: 5 km terug en 300 meter stijgen. Maar de zon schijnt, het landschap blijft boeien en ... we zijn jong ... van geest.

 

Bij het terugrijden staat de slagboom van Ibity open. De twee mannen van daarnet zijn nergens te bekennen. Lunchtijd? 

Terug in Antsirabe en na de lunch staat de schoonbroer van Justin er op om ons nog even wat uitleg te geven over de edelstenen die je allemaal kunt vinden in deze streek. Hij doet dat “live” aan één van de permanente kraampjes van de edelstenenmarkt. Interessant .. maar je moet kunnen weerstaan aan de lichte druk tot kopen.

In het stadscentrum is een grote mensenmassa op de been. Marc Ravalomanana, één van de belangrijkste presidentskandidaten houdt hier een verkiezingsmeeting. We hadden nog een tochtje met pousse-pousse in gedachten maar gezien de hectische drukte ... beter niet!

Van op ons terras op de eerste  verdieping van het Plumeria hotel bekijken we dan maar het straatleven. En schrijf ik dit verslag ...